Prezentowany tom został poświęcony problematyce nadal aktualnej dla naszego, i nie tylko naszego, życia kulturalnego. Na temat centrów i peryferii wypowiadają się badacze dziejów kultury, przede wszystkim wiejskiej, socjologowie, działacze kulturalni i publicyści. Zabrakło głosu historyka, który mógłby przypomnieć, iż nierównomierny rozwój cywilizacyjny poszczególnych regionów towarzyszył cywilizacji ludzkiej od samego początku. I mimo tak dynamicznego wzrostu kultury globalnej, nadal będzie istnieć, zaprzątając uwagę badaczy jak również tych wszystkich, którzy ową kulturę krzewią i animują w swoim najbliższym otoczeniu.

Czytając zawarte w tym tomie oceny i prognozy na najbliższą przyszłość, zwłaszcza te nasycone skrajną nieraz goryczą, należy pamiętać, że są one formułowane z niewielkiej perspektywy czasowej.

Tom ten zamyka część komemoratywna, poświęcona pamięci Człowieka, któremu Stowarzyszenie “Stopka” tak wiele zawdzięcza. Aleksander Gieysztor był intelektualistą na wielu polach wyprzedzającym czas. Z niesłychaną swobodą wędrował po stuleciach, w każdym z nich tropiąc korzenie współczesności. Zrozumienie dla dnia dzisiejszego łączył z umiejętnością formułowania trafnych wizji przyszłości. Potrafił być także Wielkim Tłumaczem Kultury, uprzystępniającym klarownym językiem jej zawiłe nieraz dylematy szerokiemu gronu odbiorców. Ta sama zasada przyświecała także współautorom pracy zbiorowej “Centra i peryferie”. Starają się bowiem w sposób jasny i przystępny pisać o sprawach, które nie powinny być obojętne żadnemu Polakowi. I nikomu z Europejczyków. Fragmenty ze wstępu Janusza Tazbira.

W tomie piszą: Janusz Tazbir, Dorota Simonides, Adam Dobroński, ks. Witold Jemielity, Bronisław Gołębiowski, Adam Michnik, Jan Szczepanski, Jacek Kolbuszewski, Kazimierz Sopuch, Tadeusz Aleksander, Stanisław Pajka, Ryszard Marut, bp Stanisław Stefanek, Elżbieta Maria Komorowska, Andrzej Tchórzewski, Paweł Bieńka, Wojciech Szumowski, Andrzej Sadowski, Stanisław Achremczyk, Teresa Wróblewska, Andrzej Szczypiorski, Jan Kwasowski, Anna Tatarkiewicz, Leszek Orłowski, Dyzma Gałaj, Franciszek Jakubczak, Jan Wójcik, Stanisław Zagórski, Arkadiusz Kołodziejczyk.